Recent werden we benaderd door de zoon van de weduwe van Haren, wat later bleek geen familie te zijn van de schoenen van Haren, met de vraag? of wij bekend waren met een groene variant van de bekende bakelieten Tjoklat dozen. Zijn moeder was vorig jaar overleden en deze groene en nog een witte doos kwamen tijdens het opruimen van het huis boven water uit de nalatenschap. In eerste instantie was de familie rigoureus met het opruimen van deze snuisterijen, dus rest afval en het ronde archief. Maar zoon Sander consulteerden onze website, en via het email kanaal van de website stelde hij de vraag.
We kenden wel de witte Philite (bakelieten) dozen in de ronde en ovalen vormen met diverse kleine variaties. Na het heen en weer sturen van informatie en afbeeldingen van en over de groene doos, kwam het verhaal over de herkomst aan de orde. Het bleek dat de dozen z’n dikke 50 jaar geleden in het bezit waren gekomen van zijn moeder via een bekende van zijn ouders die toentertijd werkzaam was bij Philips te Eindhoven.
Bij het nauwkeurig bekijken van de groene zowel als de witte doos kwamen er een paar details naar voren. Het waren beide doosje van 13 cm rond en 4 cm hoog. De groene bestond uit een door en door gekleurd groen composiet poeder. De kleur is dus niet later aangebracht. Op de achterzijde van beide doosjes is de naam te vinden ingegoten/geperst van de NV. Hollandsch-Zwitsersche Chocoladefabriek Amsterdam. Wat verder opvalt is dat het kader, de ruimte waarin een papieren stickertje werd ingeplakt, niet in lijn staat met het vrouwtje en de naam Tjoklat waardoor het de indruk wekt dat dit scheef staat.
Bij de 19cm ronde versie is deze scheef stand niet opvallend waarneembaar. Verder zien we bij de witte versie, dat deze is geperst met een hoog glanzende afwerking. Terwijl de versie die in omloop zijn gebracht bekend zijn met een matte afwerking voor alle type doosjes en bonbonnières. En bij de bekendere kleine ronde doosjes is het kader niet aanwezig of later komen te vervallen.
Een ander opvallend detail bij het witte doosje zijn de kleine zwarte insluitsels in de materiaal. Deze imperfecties zouden een aanwijzing kunnen zijn dat de persmatrijs onvoldoende gereinigd was waardoor in het eind product deze kleine zwarte oneffenheden aanwezig zijn.
Als we dit allemaal in ogenschouw nemen en op een rijtje zetten, is het zeer aannemelijk en met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid, dat deze twee doosjes rechtstreeks uit het productie proces zijn gekomen. Waarbij het groene doosje een proef of pilot versie is geweest. En het witte doosje door de insluitsels de kwaliteitscontrole niet heeft doorstaan en uit het proces is genomen en hoogst waarschijnlijk via de medewerkers als relatie geschenkje bij de moeder van terecht zijn gekomen.
Het is jammer dat het witte glanzende doosje een schade heeft. Er is een stukje van de deksel aan de zijkant afgebroken. Maar door de imperfectie in het materiaal van het doosje, is het als object interessant om in de collectie op te nemen. Door een klein restauratie en het opvullen van het ontbrekende stukje, kunnen we voorkomen dat de breuk in de deksel zich verder ontwikkeld.
Al met al kunnen we zeggen dat de aan onze collectie toegevoegde groene Philite doos, de 13cm ronde versie, een “VREEMDE EEND IN DE BIJT” is. En als zodanig bijzonder.
G.P Roos 22-3-2017