In de loop der jaren zijn er heel veel verschillende reclame acties en campagnes geweest met het doel producten onder de aandacht van het publiek te brengen, met natuurlijk als doel, het vergroten van de omzet van deze producten. Van dit marketing instrument is in de loop der jaren op grote schaal gebruik gemaakt. Zo ook door onze firma de “Tjoklat-fabriek" voorheen Hollandsch-Zwitsersche Chocoladefabriek” te Amsterdam.
Bij de oprichten van de HZ chocoladefabriek rond 1925 was het klimaat in chocolade reclameland, voorzichtig uitgedrukt competitief vijandig te noemen. Zeker tussen de chocolade makers Gebr. Sickesz (Kwatta) en HZ chocoladefabriek, deze firma’s waren ontstaan na een mislukte samenwerking tussen de The American Cocoa & Chocolate Cy. “Gebr. Sickesz” (6 jan 1910 – 31 dec 1924) en de Stoom-Chocolade- en Cacaofabriek “Kwatta” in de periode 1 nov 1922 tot en met 31 dec 1924.
In diverse krantenartikelen en advertenties uit deze periode lezen we dat de samenwerking tussen de twee firma’s per 1 jan 1925 wordt opgeheven en dat iedere firma zich weer met de verkoop van haar eigen producten zal bezig houden. We lezen ook dat in verband met de reorganisatie in de productieafdeling van de chocolade en cacao, hebben de Cacao- en Chocoladefabriek Gebr. Sickesz aan een deel van haar productiepersoneel ontslag aangezegd. Om het personeel, dat ontslagen wordt, de gelegenheid te geven zich van een andere betrekking te voorzien, zal aan dat personeel nog enige tijd salaris worden uitgekeerd. (het sociaal plan) Van het kantoor- en reizigerspersoneel is niemand ontslagen en de aflevering van de producten van Cacao- en Chocoladefabrieken Gebr. Sickesz zal op de gewone wijze doorgaan.
Per januari 1925 gaan de firma’s N.V. Cacao- Chocoladefabriek Gebr. Sickesz (10 feb 1925 – 13 sep 1972) en de N.V. Holland-Zwitsersche Chocoladefabriek later Tjoklat-fabriek (2 jun 1924 – 12 okt 1984) weer zelfstandig verder waarbij het bekend is dat een deel van het overgekomen productiepersoneel de basis vormde voor de productie van de HZ chocoladefabriek. Beide firma’s ontwikkelde reclame campagnes gericht op het vergroten van hun marktaandeel. En tot en met het begin van de tweede wereld oorlog stonden er bijna dagelijks wel reclame uitingen en advertenties in de landelijke dagbladen.
We zullen ons in deze verhalen richten op de reclame- en advertentie campagnes van de HZ Chocolade fabriek de latere Tjoklatfabriek aan de Schinkelkade te Amsterdam.
De basis van al deze reclamecampagnes, niet allen voor de chocolade industrie, is gelegen in de grote behoefte van Nederlanders om zegeltje of merkjes te sparen die waarde vertegenwoordigen, en waar je artikelen voor kunt krijgen al of niet met een financiële bijdrage. Of zelfs contant geld.
Bij onze Chocoladefabriek moest men de Weegschaaltjes sparen die op de 5, 10 en 20 cents reep-etiketten zaten.
Ze vertegenwoordigden verschillende waarden. De 5 ct. was zeg maar één punt waard de 10 ct. het dubbelen en de 20 ct. vertegenwoordigde 4 maal deze waarden. Vervolgens als men voldoende weegschaal punten had verzameld kon een keuze worden gemaakt uit de luxe chocolade producten van de firma of uit de cadeaulijst met luxe artikelen zoals vulpenhouders 250 punten, sigaretten aanstekers, sigarettendozen, fototoestellen, horloges en meer van dit soort artikelen. Wat bij de concurrenten ook vaak werd gedaan was een bonus geven bij de gekozen artikelen in de vorm van een postwissel van fl. 1,- of fl. 2,50 afhankelijk van het aantal ingeleverde spaarpunten zoals soldaatjes wapentje of andere reep merkjes/logootjes. Voor zover we hebben kunnen achterhalen heeft de HZ chocoladefabriek geen gebruik gemaakt van contant acties.
Bij het opstarten van de firma in 1925 werd door de reclame campagne waarbij de nieuwe Zwitserse productie en het geweldige nieuw machinepark die een superieure kwaliteit garanderen van de chocola in alle toonaarden tentoongesteld en uitgebreid bejubeld in de dagelijkse krantenadvertenties.
Mede door deze campagne werden er in één jaar ruim 63 Miljoen Repen geproduceerd en geleverd voor de Nederlandse markt d.d. 8 jan 1926. En in een advertentie van woensdag 21 juli 1926 lezen we dat de 100 miljoenste reep werd geleverd. Zoals in de advertentie is te lezen: van 8 jan 1925 tot 10 juli 1926. Dus in 1½ jaar en 3 dagen Dit stijgend succes danken we aan onze kwaliteit.
Ook de heren winkeliers werden geprikkeld om meer HZ producten te verkopen door speciale coupons in de grootverpakkingen van repen en andere luxe chocolade te verpakken. Waarbij de HH. Winkelier via het grossierskanaal in aanmerking kwamen voor bonussen.
Door de hele cadeautjes cultuur was het noodzakelijk hiervoor bij de firma een afdeling cadeaus in te richten. Deze afdeling Cadeaux was gevestigd in de Vaartstraat 84, Amsterdam-Zuid.
Het jaar 1926 was voor het bedrijf aardig succesvol. Zo lezen we in een artikel in de Telegraaf van 22 februari 1927:
Gunstige bedrijfsresultaten over 1926
Naar wij vernemen heeft de Hollandsch-Zwitsersche Chocoladefabriek in het afgelopen jaar haar productie en afzet nog aanmerkelijk kunnen vergroten.
De voorlopige gereed gekomen balans toont ondanks de felle concurrentie in deze branche heersende, een zeer gunstig resultaat waaruit blijkt, dat het bedrijf, ondanks deze concurrentie, zeer goed lonend is.
Om verdere uitbreiding, zoals tot nu toe geschied is, weder geheel uit eigen middelen, dus zonder kredieten , te kunnen financieren, zal de gehele winst gereserveerd worden.
Doordat alle inkopen steeds contant voldaan worden, heeft het bedrijf praktisch geen handelscrediteuren, terwijl alle bezittingen onbelast eigendom zijn.
In de jaren daarna concentreert de reclame zich in hoofdlijnen op de hoge kwaliteit van de chocolade de fijnheid van het product doordat gebruik wordt gemaakt van de modernste productiemethode. Slogans: als voedzaam, versterkend, staat aan de spits, dus eist HZ Chocolade, De reep voor de fijnproevers is de HZ reep, enz. voeren dan ook de boventoon in de reclame advertenties.
In tweede helft van 1927 wordt via een advertentie “Iets over Chocolade” in alle grote landelijke dagbladen van die tijd een nieuwe chocolade reep aangekondigd gemaakt van Locara-Chocolade door het gebruik van de verfijnde productiemethode en machines.
Uit Zierikzeesche Nieuwsbode 20 juni 1927
IETS OVER CHOCOLADE
VERBETERDE BEREIDINGSWIJZE
Het is van algemene bekendheid, dat de Zwitserse Chocolade-industrie jarenlang over de gehele wereld beroemd is geweest wegens de ongeëvenaarde kwaliteit van de door haar geproduceerde chocolade. Deze roem had zij te danken aan een zeer speciale wijze van fabriceren, welke jarenlang uitsluitend in Zwitserland werd toegepast.
Meer en meer hebben ook andere landen, o.a. Nederland, deze Zwitserse fabricatiemethode toegepast, zodat men tegenwoordig ook in ons land chocolade koopt, die voor de beroemde Zwitserse merken niet onderdoet.
Hiermee is evenwel de verbetering van de techniek in de chocolade-industrie niet blijven stilstaan. In het jaar 1924 werd n.l. door een ingenieur, verbonden aan een der grootste buitenlandse machinefabrieken, een nieuwe methode uitgevonden, waardoor de Zwitserse bereidingswijze van chocolade nog weer aanmerkelijk verbeterd werd. Langdurige proefnemingen hadden verder nog aanmerkelijke constructie-verbeteringen ten gevolg, zodat eindelijk in het jaar 1925 de eerste werkelijk volmaakte machine werd afgeleverd. Het mag zeker wel als een bewijs van de voortvarendheid onzer Nederlandse Chocolade-industrie beschouwd worden, dat ’t eerste exemplaar van deze volmaakte machine aan Nederland geleverd werd en wel aan de:
N.V. HOLLANDSCH ZWITSERSCHE CHOCOLADE-FABRIEK
te Amsterdam.
Zoals algemeen bekend is, werd deze fabriek begin 1925 opgericht. Het is voornamelijk te danken aan de toepassing van de meest moderne bereidingswijze, dat deze onderneming van de aanvang af zulk een buitengewoon succes heeft gehad.
Van de hierboven genoemde nieuw uitgevonden machine zijn thans meerdere exemplaren in deze fabriek in werking gesteld en het is door deze nieuwe uitvinding, dat de Hollandsch-Zwitsersche chocoladefabriek thans in staat is een nieuw merk chocoladerepen in de handel te brengen, genaamd:
LOCARA-CHOCOLADE
Welk product dus volgens een veel verbeterd systeem is bereid, terwijl de samenstellende bestanddelen van superieure kwaliteit zijn. Wij raden de lezer van dit artikel ten sterke aan met bedoelde
LOCARA REEP
die voor de prijs van 10 cent per stuk verkrijgbaar is, kennis te maken.
Aansluitend wordt er begin 1928 de campagne gestart 20% Zwaarder Gewicht voor de zelfde prijs van 10ct. Dus ze zijn 2ct per stuk meer waard. Het is grappig om te constateren dat deze reclame truc van daag de dag nog steeds werkt.
*Deze advertentie komt uit NRC van donderdag 28 juni 1928.
Tot ongeveer 1931-33 wordt dit thema telkens gebruikt met soms de aankondiging van een nieuwe reep met een combinatie van chocolade en vruchten en andere ingrediënten, zoals Vruchten-crème reep, vruchten-truffel reep, Nieuw en zeer fijn noot-vruchtenrepen. Er is ook een samenwerking tussen het dagblad “De Telegraaf” en HZ chocoladefabriek die regelmatig wordt ingezet. De Surpriseweek. Waarbij de HZ chocoladefabriek 5000 surprises (repen) beschikbaar stelden voor de in deze week geplaatste speurders in de Telegraaf, onder het motto OP = OP. Zie onder andere in de telegraaf van 27 februari 1931 en 18 februari 1932. Waarbij tot spoed wordt gemaand voor het plaatsen van de speurders want de voorraad surprise kon worden misgelopen. In de week van 1 – 7 november 1936 wordt ook weer terug gegrepen de deze gezamenlijke HZ/Telegraaf actie. Ook deze samenwerking tussen twee bedrijven is heden ten dagen een bekend fenomeen.
In aanloop naar de geplande Etalage reclame campagne van ‘31-‘32 en de “Op Reis” door het gebruik van HZ repen, die half 1935 van start ging werden er in de loop van 1931 een leger van tijdelijke vertegenwoordigers gerekruteerd. Het Corps vertegenwoordigers werd uitgebreid naar 75 handelsreizigers bijgestaan door 10 auto’s die dan in een relatief korte periode 25 tot 30.000 winkeliers in chocolade in het land moeten gezoeken. Het doel zo veel mogelijk repen en chocolade verkopen met het bijbehorende promotie en etalage materiaal.
Een volgende campagne was de “Op Reis” door het gebruik HZ repen die in de loop van 1935 werd gelanceerd en zou doorlopen tot en met juni 1936 als er voldoende belangstelling zou zijn. Wat was het doel? Eigenlijk was het een markt onderzoek naar het gebruik van de chocolade repen en welke smaken de voorkeur hadden. Wat moest men doen. 5 HZ chocolade repen kopen in de voorgeschreven smaken: 1x chocolade reep, 1x Volle Melk reep, 1x Hazelnoot reep, 1x Nootvruchten reep, 1x Toffee reep.
Een formulier in vullen waarbij moest worden aangegeven welke smaak je het lekkers vond en vervolgens aflopend naar de minst lekkerst smaak. En een motivatie waarom je de lekkerste het lekkerst vond. Vervolgens het formulier met de 5 reepetiketten op sturen naar het in middels bekende adres voor deze zaken Vaartstraat 84, Amsterdam.
Wat kon men verdienen. Op basis van verloten onder de dagelijkse binnen gekomen inzenders. Per dag twee bonnen voor gratis buitenlandse reizen naar diverse bestemmingen zoals: 7 dagen per boot naar Noorwegen, 6 dagen langs de Rijn (tot Wiesbaden), 6 dagen naar de Ardennen, Luxemburg, Brussel en Antwerpen, enz. enz. En iedere maand waren er drie Hoofdprijzen, Reizen naar Zwitserland, Tirol en de Riviera.
Voor de jeugd was er een speciaal prijzen pakket. Zoals 7 dagen SS. “Slamat” naar Schotland voor meisje van 12-20 jaar, uitsluitend in 1e klas hutten. En 7 dagen per SS ”Tarakan” een kampeerschip naar Noorwegen voor groepen jongens van 15-18 jaar. En nog een aantal reisjes voor leerlingen van Gymnasium, Handelsscholen, Lycea, HBS en MULO.
In de loop van 1935 werd Tjoklat als nieuwe naam voor de nieuwe chocolade repen geïntroduceerd met als slogan:
- Nieuwe Chocolade TJOKLAT met Indische Rietsuiker bereid -
Geuriger en fijner aroma dan elke andere chocolade
Nieuwste en fijnste product van de Hollandsch-Zwitsersche Chocoladefabriek.
We zien dat er bij het verstrijken van de tijd er regelmatig nieuwe smaken worden toegevoegd aan het assortiment van de Tjoklat repen Volle Melk, Hazelnoot en Dessert Chocolade. Naturel (Bittere), Toffee, Ook worden er andere creaties van repen op de markt gebracht waarvan de Yscola’s de bekendste is geworden in de smaken Mokka en Sinaasappel deze repen waren succesvol en een blijvend product gebleken tot aan het eind van het bestaan van de firma. Een aantal andere producten en repen zoals Walnola (Yscola variatie met walnoten), Croquant repen, Bladreepjes in 4 smaken, Tjoklatine melk of puur chocolade gevuld met zacht nougat, zijn geen succes geworden. Na de oorlog werden er nog diverse nieuwe smaken geannonceerd, waarbij de chocola met gember, ananas, mint en hele hazelnoten werd gecombineerd. In 1972 werd er zelfs een Yscola reep met citroen smaak op de markt gebracht. De prijzen voor de Tjoklat repen waren inmiddels van 5ct. opgelopen naar een kwartje per reep. En de Yscole’s van 5ct. naar 35ct.
Wat wel een succes bleek te zijn, was de Nieuwe Pastilles “Tjoklat Camée-Pastilles”. In de meest bekendste verpakkingen, de goudkleurige blikjes in de verschillende vorm en maten en de luxe wit bakelieten bonbonnières zoals elders op de site beschreven. Dit product heeft het ook na de 2e wereldoorlog volgehouden weliswaar werd de verpakking soberder en er werd alleen nog in de blik verpakt. Maar deze pastilles hebben een goede bijdrage hebben geleverd aan de omzet en succes van de firma.
Wat in deze periode weer nieuw leven werd ingeblazen was het sparen van de merkjes van de verpakkingsetiketten. In dit geval de Tjoklatvrouwtje van het nieuwe logo. De geld verslindende dure en luxe cadeaus actie werden afgebouwd en maakten plaats voor attentie als producten van het bedrijf zelf en meer afgestemd op de actualiteit. Zo kon men door het opsturen van 3 etiketten van de 5cts. Repen, of 1 etiket van een 10cts reep of 1 etiket van een 25cts. reep een prachtige verlovingsfoto van het prinselijk paar ontvangen. En voor fl. 1,- kon men desgewenst de foto, keurig achter glas en passende lijst laten encadreren. Zoals in een advertentie uit november 1936 in de Telegraaf valt te lezen. De actie was een groot succes en de vraag naar de attentie (de verlovingsfoto) overweldigend. In een advertentie van 27 februari 1937 plaatst de directie een mededeling i.v.m. de vele vragen.
Een volgen campagne aansluitend op de actualiteit was de "Oranje Stamboom" spaaractie waarbij merkjes van de oranje repen moest worden verzameld. Zie elders op de site.
Een andere opvallende campagne aan het einde van 1936 was dat er in grote delen van het land huis aan huis bonnen werden verspreid. Zo lezen we in diverse regionale dagbladen:
Deze uit het Limburgsch dagblad van 1 december 1936
Een heel bijzonder reclame.
De Hollandsch-Zwitsersche Chocoladefabriek laat thans te HEERLEN huis aan huis een bon bezorgen, welke de(n) houder(ster) na aankoop van één Yscola (de bekende delicatesse dezer onderneming) á 5ct. recht geeft om daarbij geheel gratis EEN TJOKLAT REEP VAN 5CTS. te ontvangen.
Velen zullen deze nieuwe Tjoklat chocolade waarvan wij weten, dat deze met de heerlijke Rietsuiker uit onze Indische koloniën bereid is, reeds geproefd hebben, of ze zelfs reeds geregeld gebruiken. In ieder geval is thans ieder gezin in Heerlen dank zij deze wel zeer bijzondere reclame, in de gelegenheid om met de voortreffelijke kwaliteit dezer nieuwe Tjoklat Chocolade kennis te maken, terwijl ook van de heerlijke Yscola’s nog eens extra genoten kan worden.
Wij vernemen, dat deze reclame, welke wij ongetwijfeld “Amerikaans” mogen noemen, niet alleen in Heerlen zal plaats vinden, doch dat in een groot deel van Brabant en Limburg ruim 200.000 gezinnen daarvan zullen profiteren, terwijl heel den Haag al reeds gedurende de afgelopen weken van de Yscola’s en Tjoklat repen gesmuld hebben.
Het landelijk verspreiden was op zich een unieke actie en succesvol. Hier zien we dat deze marketing truc van Twee voor de prijs van één nog steeds werkt.
In de loop van 1938 wordt het bonnen concept herhaald in een wat aangepaste vorm bij de annoncering van de Tjoklat de luxe reep van uiterst fijne chocolade nl. Na aankoop van één Tjoklat de luxe reep á 5ct. Plus één Walnola á 5ct Geeft deze bon U recht om daarbij Gratis te ontvangen één tweede Tjoklat de luxe reep á 5ct.
Dus drie halen twee betalen ook dit klinkt nog steeds bekend.
In 1937 werd het hele bedrijf aan de Schinkelkade te Amsterdam, gemoderniseerd. Het machine park werd uitgebreid waardoor de productiecapaciteit aanzienlijk werd vergroot. Deze veranderingen werden in een uitgebreide reclame campagne gepubliceerd. De campagne die over een aantal weken in dagbladadvertentie, de consumenten tot kopen aanspoorden van de chocolade repen van uitermate goede en hoge kwaliteit, was ook bedoeld om weer een variant van een spaaractie op te starten.
Productie Proces 1ste week (24 maart 1937)
*Groep van nieuwste en meest volmaakte walsmachines voor het fijn walsen dan de Tjoklat Chocolade
TJOKLAT CHOCOLADE
Het HOOGSTE EN BESTE
Dat met de hedendaagse techniek bereikbaar is.
Reeds sedert vele maanden wordt bij de
HOLLANDSCH ZWITSERSCHE CHOCOLADEFABRIEK
Te Amsterdam, naarstig gebouwd en uitgebreid.
De nieuwste machines, welke de wereldtechniek kortelings uitgevonden heeft, zijn en worden door ons aangevoerd en vele wagonladingen hiervan (nl. 8 wagons van 10 ton) volgen elkander in regelmaat op. Deze
NIEUWE, UITERST MODERNE MACHINES
Wonderen van samenstelling, worden alle in ons bedrijf opgesteld. Zij zijn bestemd om
ONZE NIEUWE TJOKLAT CHOCOLADE
De hoogste graad van fijnheid te geven met de hedendaagse techniek bereikbaar is.
N.V. HOLLANDSCH ZWITSERSCHE CHOCOLADEFABRIEK.
Volgende week een verder wandeling door ons bedrijf
Campagne 1937 Week 2 ( 8 april 1937)
TJOKLAT CHOCOLADE
En de daarvoor gebruikte GRONDSTOFFEN
Alleen de beste kwaliteit grondstoffen worden voor de fabricage van
TJOKLAT CHOCOLADE gebruikt.
Bij de cacaobonen nemen de edel-cacao soorten uit Zuid-Amerika en van Java een zeer belangrijke plaats in, terwijl de geurige
INDISCHE RIETSUIKER
bij deze chocolade de bietwortelsuiker vervangt.
Foto I. fabriekszaal van 50 meter lengte voor de opslag van cacaobonen, met aan het einde de
Foto II Cacaobranderij, waar de cacao, na eerst machinaal van stof en andere onreinheden ontdaan te zijn,
(zie foto I, bij pijltje) gebrand en van doppen en kiemen ontdaan wordt.
- A. de cacaobranderij
- B. de machine waarin de cacaobonen van doppen ontdaan worden.
Dit is het BEGIN van de fabricatie van de
TJOKLAT CHOCOLADE
Volgende week een verder wandeling door ons bedrijf
Campagne 1937 week 3 (17 april 1937)
TJOKLAT CHOCOLADE
EN HOE DEZE VERDER GEFABRICEERD WORDT.
Foto: een andere machinezaal in onze fabriek. Nadat de cacao gebrand en van doppen en verdere onreinheden ontdaan is, wordt deze gemalen tussen zware, platte molenstenen (zie A.) waardoor de stukjes cacao, dankzij het hoge cacaoboter-gehalte (circa 50% der cacaoboon bestaat uit cacaoboter) in een donkerbruine, dun vloeibare stroop veranderen.
De inmiddels tot poedersuiker gemalen INDISCHE RIETSUIKER wordt in de mengmachines B. (melangeurs) tezamen met de gemalen cacao intensief gemengd.
Dit is het begin van de chocolade. Ondanks het feit, dat de cacao en de suiker zeer fijn gemalen zijn, is dit chocolade-mengsel nog veelte grof van korrel voor de consumptie.
In de 6 walsmachines C. wordt nu dit chocolademengsel eerst “voor-gewalst” daarna opnieuw in de mengmachines goed dooreengemengd, om vervolgens op de ZEER ZWARE, HYPERMODERNE WALSMACHINES - die, welke wij de eerste maal publiceerden – een of meerdere malen over gewalst te worden, tot een ALLERUITERST FIJNHEIDSGRAAD verkregen is.
Zulk een langdurig en kostbaar malingsproces wordt allen toegepast voor de allerbest chocolade, gelijk de
TJOKLAT CHOCOLADE
van de HOLLANDSCH-ZWITSERSCHE CHOCOLADEFABRIEK is.
Knipt deze advertentie uit en bewaart ze – ook zij heeft waarde – volgende week een verdere wandeling door ons bedrijf.
Campagne 1937 week 4 (24 april 1937)
TJOKLAT CHOCOLADE
HET HOOGSTE EN BESTE, DAT MET DE HEDENDAAGSE TECHNIEK BEREIKBAAR IS.
Wij herplaatsen op verzoek de beide eerste geplaatste foto’s waardoor het overzicht van de
Juist volgorde van de chocolade-fabricatie
duidelijker wordt. Het zijn de bewerkingen no. 3 en no 4.
Foto 1. Een groep van de zware, hypermoderne walsmachines, welke sedert enkele maanden in ons bedrijf zijn opgesteld, en aan de
TJOKLAT CHOCOLADE
de hoge fijnheidsgraad geven, welke alleen met deze machines bereikbaar is.
Foto 2. Een tweede groep van deze zelfde walsmachines, welke sedert de vorige plaatsing van foto 1 wederom door ons aangevoerd en in ons bedrijf opgesteld zijn.
Foto 3. Een van onze fabriekszalen met “conches” waarin de
TJOKLAT CHOCOLADE
Haar Zwitserse bereiding ondergaat, waardoor die zacht smeltend, uiterst fijne smaak verkregen wordt, welke
DE TJOKLAT CHOCOLADE EIGEN IS.
Foto 4. Een tweede zaal met “conches” bestemd voor de Zwitserse bereiding. De machines in deze zaal, de nieuwste, welke op dit gebied bestaat, is zo juist gemonteerd en in bedrijf gesteld. De inhoud van deze machine alleen bedraagt 4000 kg. Chocolade, waardoor de totaal inhoud van onze gezamenlijke “conches” tot 16000 kg. Chocolade gestegen is.
N.V. Holl. Zwitsersche Chocoladefabriek, Amsterdam
*Knipt deze advertentie uit en bewaart ze – ook zij heeft waarde – volgende week een verdere wandeling door ons bedrijf.
Opmerking:
Een conche is een mengmachine voor de bereiding van chocolade die cacaoboter gelijkmatig verdeelt in de chocolade. De machine polijst daarbij ook meteen de partikels in het mengsel en verbetert de smaakontwikkeling. Door de ingrediënten langdurig te mixen, soms wel gedurende 78 uur, wordt er een milde en rijke smaak gecreëerd.
De naam conche komt van de vorm van de vaten die er vroeger voor werden gebruikt en veel weg hadden van de schelpen van de roze vleugelhoorn (Engels conch, Frans conque)
Het principe van de conche is in 1879 door Rudolph Lindt ontdekt, nadat hij zijn mixapparaat 's avonds had vergeten uit te zetten en het mixproces de gehele nacht door was gegaan. Chocolade was voordien in harde vorm korrelig en niet erg populair en werd vooral vloeibaar geconsumeerd. Dit laatste veranderde na de ontdekking volledig.
Campagne 1937 week 5 (1 mei april 1937)
TJOKLAT CHOCOLADE
en de ZWITSERSCHE BEREIDINGSWIJZE
De bijzondere fijne kwaliteit en smaak van de
TJOKLAT CHOCOLADE
wordt verkregen door het gebruik van Indische Rietsuiker zomede door de Zwitserse Bereidingswijze van deze chocolade.
Bovenstaande afbeelding toont onze fabriekszaal, waarin een lange rij “Conches” staat. In deze “Conches” wordt door een voortdurend “wrijvings-proces” dat onafgebroken 72 uur (dag en nacht doorgaand) voortduurt, die bijzonder fijne, zacht-smeltende, homogene massa verkregen, waaruit de
TJOKLAT CHOCOLADE is samengesteld.
Dat is de ZWITSERSCHE BEREIDINGSWIJZE
van de TJOKLAT CHOCOLADE
Enkele cijfers.
Iedere “trog” van deze “Conches” bevat 1000 kg chocolade, dat is dus voldoende voor ruim,
28.000 Tjoklatrepen. De Totale inhoud van de “Conches” in deze fabriekszaal bedraagt ruim,
12.000 kg chocolade of wel voldoende voor circa 350.000 chocoladerepen.
Campagne 1937 week 6 (29 april 1937)
TJOKLAT LUXE CHOCOLADE
TJOKLAT LUXE CHOCOLADE
Onovertroffen kwaliteit
Sedert enkele weken brengen wij in de handel TJOKLAT LUXE CHOCOLADE en wel:
TJOKLAT RELIEF OUBLIES (Indische dansen voorstellende)
TJOKLAT RELIEF PASTILLES en TJOKLATJES (Choquante vulling) 48 stuk in één ons. Prijs: 30 cent per ons. of in
ZEER FRAAIE LUXE DOZEN en BONBONNIERES tot diverse prijzen.
Dit alles is bij Uw banketbakker verkrijgbaar.
Een ieder, die onze serie advertenties, de fabricatie van de Tjoklat Chocolade voorstellende, met belangstelling gevolgd heeft, verzoek wij thans eens met onze Tjoklat Luxe Chocolade te gaan kennismaken, door aankoop bij Uw banketbakker van een van de bovengenoemde Tjoklat Luxe artikelen.
Diegenen, die de moeite genomen hebben onze advertenties uit te knippen, verzoeken wij al deze advertenties voor 5 mei a.s. aan onderstaand adres in te zenden. Wij zullen de grote belangstelling, door hen betoond in ons bedrijf, belonen door toezending van een fraai doosje met één van onze:
Tjoklat Luxe artikelen.
N.V. Hollandsch-Zwitsersche Chocoladefabriek – Vaartstraat 84 – Amsterdam
5 mei 1937
In de laatste week van deze campagne werd de volgende actie aangekondigd:
WELDRA KOMT TJOKLAT SAGEN ALBUM UIT.
TJOKLAT SAGEN (Indische vertellingen) Iedere doos, of doosje Tjoklat Luxe Chocolade bevat een Tjoklat Sage, dat is een Indische vertelling. Bij Uw winkelier kunt U vanaf half Mei tegen betaling van 90 ct. een uiterst fraai bewerkt Tjoklat Sagen Album verkrijgen, waarin 43 verschillende Tjoklat Sagen geplakt kunnen worden, terwijl dit album voor iedere sage een zeer fraai gekleurde illustratie bevat. Dit album is ook direct bij ons verkrijgbaar á fl. 1,- per postgiro no. 113538, te zenden aan:
N.V. Hollandsch-Zwitsersche Chocoladefabriek,
Vaartstraat 84 Amsterdam – Z.
De campagne was succesvol. De directie verzocht in een landelijke krantenadvertentie een weinig geduld van de inzenders.
Deze is uit het Leeuwaarder Nieuwsblad van 14 mei 1937.
Tjoklat deelt u mede: dat 18 grote postzaken vol met brieven zijn binnen gekomen, alle inzendingen van uitgeknipte advertenties onzer grote reclame campagne in de dagbladen. Ruim 20.000 inzenders ontvangen dus een fraai doosje Tjoklat luxe chocolade waarde 30 ct. Gezien het vele werk hieraan verbonden, wordt een ieder verzocht een weinig geduld te hebben.
DE INZENDING IS THANS GESLOTEN.
Uit De Zeeuw Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland
5 juni 1937
We zien dat de campagne naadloos over gaat in het promoten van de spaaractie voor het Album van de Tjoklat Sagen. Dat eind 1937 werd gepresenteerd. En in omloop gebracht. Hierbij moesten in tegenstelling tot wat gebruikelijk was geen plaatsjes of afbeelding worden verzameld maar de 43 verhalen.
We zien ook dat het verkoop succes bij de strategie worden ingezet en in het adverteren wordt gebruik in de vorm van:
Uit het Algemeen Handelsblad 7 september 1937
Op 1 september 1936 dus een jaar geleden, was de Tjoklat Chocolade in Nederland nog onbekend, Thans 12 maanden later worden de Tjoklat repen In ruim 35000 zaken met succes verkocht, terwijl de Tjoklat Luxe Chocolade, Relief Pastilles – Oublies en Tjoklatjes bij vrijwel, Alle eerste klas banketbakkerijen en chocolaterieën verkrijgbaar is. Dit grote succes met de Tjoklat chocolade is een gevolg van de zeer bijzondere samenstelling en smaak en de hoge fijnheidgraad, dit laatste als gevolg van de Nieuwe en meest Moderne Machine-Installatie waarmee de Tjoklat Chocolade bereid wordt. Laat dus Tjoklat Chocolade voortaan ook Uw Chocolade zijn.
In 1938 loopt de actie, het verzamelen van de 43 verhalen voor het Tjoklat Sagen Album. Parallel aan deze actie wordt in ’38 een langer lopende verzamel actie gestart, het verzamelen en bewaren van de Tjoklat vrouwtjes uit het logo van de reepetiketten. De bonus: Bij het inleveren van 7 vrouwtjes van de 5cts. repen, versterkt Uw winkelier u een 5ct. Tjoklat de Luxe reep Gratis. (Deze aanbieding blijft voorlopig geldig tot nadere aankondiging)
Begin 1939 wordt er nog een nieuwe variant van de Nieuwe Pastilles in een gouden doos op de markt gebracht. Inhoud 1 pond Tjoklat Camée Pastilles. In pastilles kwaliteit of Super Melk Prijs fl.1,50 Deze gouden doos mag in geen gezin ontbreken. Was de slogan in de advertentie.
Wat achteraf een laatste reclame acties bleek te zijn, van voor de tweede wereld oorlog, was de spaaractie voor de militairen.
Uit het vaderland van donderdag 2 november 1939.
Gratis Tjoklat Repen als St. Nicolaas- en Kerstverrassing voor de Militairen.
Wij berichten hiermede: dat consumenten van Tjoklat 5cts. repen de “Tjoklatmerkjes” kunnen verzamelen tot men 35 stuks tezamen heeft. Zendt ons deze 35 “Tjoklatmerkjes” toe (opgeplakt op een velletje papier) en voeg daaraan toe het militaire adres van een Uwer familieleden of bekende, die thans onder dienst is. Na ontvangst Uwer zending zullen wij, hetzij vóór St. Nicolaas (indien tijdig – uiterlijk 1 dec.- in ons bezit) of vóór Kerstmis aan het door U opgegeven adres toezenden de - 5 Tjoklatrepen, waarop Uw 35 “merkjes” recht geven, plus nog 5 Tjoklat repen Extra Tezamen dus 10 gratis Tjoklatrepen voor slechts 35 “Merkjes” (het dubbele Kwantum dus). Aan iedere inzending moeten 2 postzegels van 5ct. worden toegevoegd voor portokosten.
In en na 1940 zien we nog wel een paar advertenties in de landelijke en regionale dagbladen verschijnen maar daarna wordt het rustig en gedurende de oorlogsjaren zijn er nauwelijks of geen reclame uitingen te vinden. Anders dan hier en daar een detailhandelaar of winkelier die in lokale dag en weekbladen adverteren met hun assortiment chocolade repen en bonbons. Waaronder dan ook de Tjoklat repen en pastilles worden aangeboden. In de eerst jaren na de oorlog 1946 – 1949 staat het adverteren op een laag pitje en zien we soms een kleine advertentie van lokale winkeliers die chocolade aanbieden maar met in leveren van grondstof- en of snoepgoed bonnen. Want tijdens de eerste jaren na de oorlog waren veel levensmiddelen en artikelen op de bon.
Door gebrek aan grondstoffen en het daardoor stil komen te staan van de chocolade productie was er weinig of geen producten meer op voorraad en de pijplijn was leeg. Zo ook voor onze firma. Maar we lezen in een kranten artikel van 14 februari 1951 in de Telegraaf dat de sinds december 1947 gesloten Hollandsch-Zwitsersche Chocoladefabriek N.V. te Amsterdam, dat er vergevorderde plannen zijn om binnen afzienbare tijd de fabriek weer in bedrijf te stellen maar dan onder de naam “Tjoklat” Chocoladefabriek N.V. Deze naamsverandering vinden we ook terug bij de kamer van koophandel in Amsterdam. Waar een verzoekschrift wijziging der naam wordt ingediend per 25 september 1950 en de registratie van deze akte plaat vindt 4 oktober 1950 en de firma naam is dan geworden “Tjoklat-Fabriek” N.V.
Vanaf 1951 zien we weer regelmatig, weliswaar op bescheiden schaal, advertenties in de landelijke en regionale dagbladen verschijnen. Over de periode tot 1977 komen nog wel nieuwe smaken op de markt en er worden nieuwe productie uitgeprobeerd maar de chocolade branche staat in de periode eind zestiger begin zeventiger jaren onder grote druk en de Europese markt voor chocolade producten is sterk aan verandering onderhevig. De landen die cacaobonen produceren gaan nu zelf cacao- chocolade produceren. De export naar de Oost-Europese landen stagneert doordat die landen ook zelf de chocolade productie gaan doen en dus de vraag afneemt. In deze periode zien we dat er veel chocolade producenten het niet meer redden en worden overgenomen en of van het toneel verdwijnen. Namen zoals Kwatta, van Houten, Bensdorp, Korff, Blooker, Pette, Ringers, Beukers, Rijneke en Tjoklat zelf zijn niet meer.
In een verwoede poging om de consument aan zich te binden zien we begin jaren zeventig advertenties verschijnen die de Tjoklat merkjes tijdelijk nieuwe leven in blazen met:
Kranten advertentie 1 mei 1971
Tjoklat merken hebben tijdelijk weer waarde!
TJOKLAT Ingaande heden hebben de merkjes voorkomende op onze repen weer waarde gekregen. Tegen inlevering van 100 opgeplakte merkjes van onze repen (onverschillig van welke prijsklasse) verstrekken wij: 1 doosje Cameepastilles (125 gram inhoud) met een winkelwaarde van fl. 1,50. De hiervoor benodigde opplakvellen zijn bij uw winkelier verkrijgbaar of indien daar nog niet aanwezig aan ons adres: TJOKLAT-FABRIEK N.V. afd. Reclame, Vaartstraat 84, Amsterdam De Directie
En in de kleine lettertjes: Deze Actie geldt tot nadere aankondiging.
Er wordt ook nog gestunt: 20 april 1972
Nieuw! De beroemde Yscola-repen nu ook in Citroensmaak met melkchocolade. Tijdelijk 3 van 105 cent voor 98 cent.
YSCOLA …. Van TJOKLAT …. je dat!!
Maar het was en bleef zoals een Amsterdam uitdrukking luidt vechten tegen de bierkaai. En na het overlijden van W.C. Sickesz op 85 jarige leeftijd, 28 februari 1971 was de stuwende kracht en een markkant directeur en directielid ontvallen. Zijn plaats werd toen in genomen door zijn dochter Mayta (Maria) Sickesz (8 jan 1928 – 21 apr 2015) Zij heeft in de periode 14 april 1971 – 21 augustus 1974 pogingen ondernomen om de firma draaiende te houden. De firma was inmiddels omgedoopt naar een B.V. 31 december 1977 valt definitief het doek voor de Amsterdamse firma. In het dossier 22635 van de Amsterdamse kamer van Koophandel vinden we per 10 jan 1978 een aanvraag voor wijziging No. BF 857 deze vermeldt: De Onderneming heeft m.i.v. 24-12-1977 haar activiteiten gestaakt.
Het merk Tjoklat, en de aandelen, wordt in eerst instantie over genomen door Meneba N.V. De productie wordt overgebracht naar een andere dochteronderneming Beukers en Rijneke in Vlaardingen waar bonbons worden gemaakt. De 40 medewerkers van Tjoklat worden bij andere dochteronderneming, hoofdzakelijk in de regio Amsterdam, ondergebracht. En voor enkele geld ontslag via een afvloeiingsregeling. In Weese is dit het einde van de Amsterdamse Chocoladefabriek Tjoklat.
De merknaam Tjoklat zien we zo verhuizen naar diverse andere chocolade producenten. In de latere jaren zien we dat chocolade onder de naam Tjoklat op de markt gebracht wordt door de firma de “BaRoNie” uit Vlaardingen. (1986). Het gebouw aan de Schinkelkade wordt verlaten en ontmanteld en na een brand in 1979 wordt het gebouw uit eindelijk in 1984 gesloopt en krijgt de grond na saneringen een nieuwe bestemming. Lees ook het verhaal: Schinkelkade 64 op deze site.
Ger. Blokker, dec 2015